ARAPÇA TİYOLARI

https://twitter.com/kanaryamfenerli _/\/\____________/\/\_____________ KANARYAM █▓▒░▒▓█ FENERLİ ¯¯¯¯¯¯\/\/¯¯¯¯¯¯¯¯¯\/\/¯¯¯¯¯¯¯¯¯ "nasılsın" sorusu... fasih arapçada: keyfe haluke? levanten (suriye-lübnan) arapça: kiyfek? mısır arapçası: izzayek? tunus arapçası: şniya hwalek? cezayir arapçası: weş rak? fas (mağrib) arapçası: la bas? ya da ki dayer? şöyle ki, kur'an'ın yazıya aktarıldığı ve bugün aşağı yukarı ufak tefek güncellemeler ve sadeleştirmelerle tüm arap dünyasında basın-yayın faaliyetlerinde kullanılan, dolayısıyla arap dünyasının lingua franca'sı konumundaki dili öğrenmek isterseniz, fusha* öğrenmek durumundasınız. ancak yöresel meraklarınız varsa, standart (fusha) arapça öğrenmekle yetinmeniz pek mumkün görünmemektedir. örneğin, bir arap'a adını sormak istiyorsanız, bu arapla fusha konuşuyorsanız "inte ma ismuke?" dersiniz. arap suriye ya da lübnanlıysa "şu smek?" olur soru, arap mısırlı ise "ismek eh?" diyeceksiniz. yok eğer daha batıya meraklıysanız, mağribi arapça'da ismin "esmitek?" diye sorulduğunu göreceksiniz. arap yazısı sesli harflerin yazılmadığı ancak kimi sessiz harflerin sesli harf numarası yaptığı bir yazıdır. bunlara medd harfi derler. aslında yazıda gösterilmeyen sesli harfleri uzatmaya yararlar. ancak aslında işi çok kolaylıştırır ve sanki sesli harf varmış gibi okumanıza imkan tanırlar. bunun dışında -bilindiği üzere- bu yazı sağdan sola yazılır ve harfler kelime içinde bulundukları yere göre -kısa bir göz aşinalığı edinme süresinin sonunda rahatlıkla tanınabilecek- değişik biçimlere bürünürler. yine de uzunca bir süre söylediğiniz sözcüklerin söylediğiniz gibi yazılmadığını, yazdığınız sözcüklerin ise okuduğunuz gibi okunmadığını farkedin. arapçada gramer tuhaflıklarla doludur. öyle ki gramer dahi kendi içinde sarfve nahiv diye ikiye ayrılır. semitik dillerin tümünde olduğu gibi, arapçada -dışarıdan gelen sözcükler hariç- bütün kelime, kavram, fiil ve dilbilgisi öğeleri -birkaç istiisna hariç- üç sessiz harften meydana gelirler. örneğin doğmak anlamına gelen "w-l-d" kökü, veled, valide, valid, mevlid, tevellüd, mütevellid, evlad sözcüklerini türetir. "h-k-m" kökünden, hakim, mahkum, mahkeme, hakem, muhakeme, tahkim, muhakkem ve daha bir çok sözcük türetebilirsiniz. işte bu "üç harflik kökten binlerce sözcük türetme" işiyle sarf ilgilenir. nahiv ise dilbilgisinin diğer kısmını inceler. zarflar, şunlar, bunlar.Her şeyin bir cinsiyeti vardır. üstünüze doğru köpürmüş ağzıyla koşan köpeğe "hoşt" demek için o köpeğin cinsiyetini bilmek zorundasınızdır mesela. çünkü bütün fiiller o fiili çekime sokan şahsın cinsiyetine bağlı olarak çekilirler. bir yere siz gidiyorsanız başka, eşiniz gidiyorsa başka şekilde çekersiniz fiili. Gramerde: "ikil çekim". bizler (türkçe konuşanlar) fiilleri ben, sen, o, biz, siz, onlar olmak üzere 6 farklı şekilde çekebiliriz. oysa arapçada bunun yanı sıra bir de "biz ikimiz, siz ikiniz, onlar ikisi" vardır. şimdi yukarı dönelim:eğer bir yere siz gidiyorsanız fiil başka çekilir, eşiniz gidiyorsa başka, ikiniz beraber gidiyorsanız başka, yanınızda kayınvalide/kayınpeder varsa başka.Araplar, dillerinde dünyanın geri kalanından farklı bazı harfler barındırırlar ve bunları övünerek kullanırlar dünyanın geri kalanına nisbet yaparcasına. bu harflerin seslerinin çıkarıldığı yerlere mahreç (çıkak) denir. sizde o mahreçler olmadığı için ya da çocukluğunuzdan beri bu dili konuşanları dinleyip izlemediğiniz için muhtemelen o sesleri "tam anlamıyla" hiçbir zaman çıkaramayacaksınız. ama moralinizi bozmayın. düz gidin. araplar sizi anlayacaklardır.Örneğin arapçada 4 tane bizim dilimize "z" olarak aktarılabilecek ses vardır. bunlardan birini telaffuz edebilmek için dilinizi altdişlerinizin arasına yerleştirip "l" (le) sesi vermeniz gerekir. s'ler 3 tanedir. sin, normal bir s'ye en yakın s sesidir. sad ise bir eziyettir. ne kadar uğraşırsanız uğraşın bir arabın tonunu yakalayamazsınız. yani yakalarsınız elbet de, epey sıkar canınızı. "se" harfi ise ingilizce'deki "th" gibi söylenir. o yüzden arapların ümmü gülsüm'e "umm kelthum" dediklerini duyarsınız. gayn sesini çıkarmak içinse fransızca'nın r'sini ya da yunanca'nın gamma'sını taklit etmeniz yararlı olur.Kelime içinde durak veren harf ve işaretler ise işin cabasıdır. örneğin "müellif" sözcüğünü biz ne güzel okuduğumuz gibi yazarız. oysa ki arapların yazdığı haliyle "mulef" okumak mümkündür. bunun sebebi "hemze" denilen, tanınmamak için kılık değiştirmiş bir elif'tir. durup dururken kelimenin herhangi bir yerine gelerek "durak" verir. durak verdiği yere bir de sesli harf ekler o nedenle "mewlef, mulef" okunabilecek "muellif" oluverir. bir de tabii "ayn" var. ayn gırtlağın en tuhaf yerlerinden çıkan bir sesli harf iteceğidir. kendi başına bir sesi var mıdır yok mudur onu fonetikçiler söylesin ama varsa da çıkarması eziyetlidir. (şahsi bir not düşeyim en sevdiğim harftir.) işleri benim karıştırdığımı düşünmeyin ama arap dünyasının büyük bir kısmında kaf harfi de bir durak olarak okunur. yani araplar kaf'ı günlük yaşamda (kendi arapçalarında) k ya da q olarak okumazlar. örneğin şam'ın merkezindeki bab tuma'nın bir adı da medinet'ül-kadime (eski şehir)'dir, oysa bunu bir suriyelinin ağzından medietil 'adime şeklinde duyarsınız. bütün bunlara rağmen hala öğrenmek istiyorsanız işin sırrını en sonda vereyim. öğrenebileceğiniz en eğlenceli en mucizevi dillerden biridir. illa kuran okumak zorunda değilsiniz ya elbet sizi de çekecek bir şey yazmıştır 400 milyonluk arap dünyası