ATALET-EYLEMSİZLİK-DEVİNİMSİZLİK-TORK

https://twitter.com/kanaryamfenerli __/\/\____________/\/\_____________ KANARYAM █▓▒░▒▓█ FENERLİ ¯¯¯¯¯¯\/\/¯¯¯¯¯¯¯¯¯\/\/¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ ATALET a. (ar. ratalet). Esk. -1. Eylemsizlik, durgunluk: "…sair vakitlerde atâlet halinde bulunurlar" (Suphi Paşazade Layihasından, XIX. yy.). -2. Tembellik, uyuşukluk: Ümitsizliğe, atalete düşmek. -Elektrotekn. Atalet değişmezi, EYLEMSİZLİK DEĞİŞMEZİ’nin eşanlamlısı. -Fiz. Atalet anı ya da vezniyeti, eylemsizlik momentinin eski adı. – Atalet kanunu, eylemsizlik kanunu’nun eski adı. -istat. -DEVİNİMSİZLİK. cismin hicbir harekette bulunmamasi demek degil; devam ettirdigi hareketini degi$tirmemesidir. yani momentumun korunumudur. Ataletin başlıca göstergeleri yavaşlık, isteksizlik, tembellik, durağanlık, üzerine ölü toprağı serpilmiş gibi hareket etmek, miskinlik, ertelemecilik, mazeretçilik, sitemkarlık, kötümserlik, şevksizlik, depresifliktir. Ataleti yenmek, kendini içten zorlayarak ya da kendinde coşku uyandırarak eyleme geçebilmektir.Ataletin türleri vardır. Duygusal atalet, düşündüğünü yapmamak, düşünsel (antelektüel) atalet, yaptığı üzerine düşünmemektir. Duygusal atalet, gönül yorgunluğudur. Entelektüel atalet ise akıl tutulmasıdır. Tanrı bize iki yuvarlak organ verdi: biri oturmak, diğeri düşünmek için. Başarımız hangisini daha çok kullanacağımıza bağlı."Ann Landers Atalet, fırsatlarımızı ve hayallerimizi gömdüğümüz mezardır.Victor Clam’ın dediği gibi: “Atalet fırsatların katilidir .”Azmin ve kararlılığın zıt kavramı ise atalettir. Azim asla vazgeçmemek demektir. Atalet ise asla başlayamamaktır. Başladığınız işleri bitirmemek de ataletin diğer bir örneğidir. başladıkları işi bitirmeyenler vardır, başladıkları işi hep yarım bırakırlar Ataletin temelinde “başarısızlık korkusu” yatar. Korku sizi paralize etmiştir ve ilerlemekten alıkoymaktadır. Hiç başlayamamak ile başladığınız işi bitirememek arasındaki fark nedir ? aslında hiç fark yoktur. Her iki durumda da bir noktada takılıp kalırsınız. Her iki durumda da hiçbir yere varamazsınız.Unutmayın en uzun maraton koşusu bile “tek bir adım ile başlar”. zira evrende hicbir hareket yapmayan herhangi bir cisim bulunmamaktadir. dunya uzerindeki her $ey hareketlidir, dunya da oyle. etrafinda dondugumuz gune$ hem kendi etrafinda hem de samanyolu icindeki buyuk bir yorungede dolanir. samanyolu ise diger galaksilere gore relatif bir hareket icindedir. uzayin geni$ledigini de bildigimize gore... notrinodan kara delige kadar her olu$um hareket eder Eylemsizlik cisimlerin hareket durumlarını koruma eğilimleridir. Burada "hareket durumu" ile anlatılmak istenen, cismin diğer bir cisme göre sabit hızla hareket etmesi veya durağan halde bulunmasıdır. Maddeler için ortak özelliktir. Newton tarafından 1. hareket yasası olarak ifade edilmiştir. Bu yasa, bir cisim üzerine etkiyen dış kuvvetlerin bileşkesi (net kuvvet) sıfır olduğu zaman cismin hareket durumunun değişmeyeceğini söyler. Doğrusal harekette cismin eylemsizliği kütlesiyle doğru orantılıdır. Newton'un ikinci hareket kanunu olan bunu bize göstermektedir. Kütleleri farklı olan iki cisme aynı kuvveti uyguladığımızda, kütlesi büyük olan cisim daha yavaş hızlanır. Düzgün dairesel harekette ise cismin eylemsizliği eylemsizlik momentiyle doğru orantılıdır. Eylemsizlik momenti büyük cisimlere açısal ivme kazandırmak daha zordur. Dairesel harekette ise eşitliği vardır. τ:Tork I:Eylemsizlik momenti α:Açısal ivme Eylemsizlik momenti veya atalet momenti (SI birimi kilogram metrekare - kg m²), dönme hareketi yapan bir cismin dönme eylemsizliğidir. Tork, kuvvet momenti ya da dönme momenti bir cismin, bir eksen etrafında dönmesine sebep olan etkidir. Bu etki, dönme eksenine olan uzaklıkla ve dönmeyi sağlayan kuvvetle doğru orantılıdır. Torkun sembolü Yunan alfabesindeki tau harfidir: τ Torkun büyüklüğü üç değişkene bağlıdır: uygulanan kuvvet, kuvvet kolunun uzunluğu ve kuvvet koluyla kuvvet arasındaki açı. Eylemsizlik momenti katı(bükülmez)cisimlerin, kendi rotasyon hareketlerindeki değişime karşı eylemsizliğini gösterir. Duran bir cismin eylemsizliği cismin kütlesi olduğu gibi, dönen bir cismin eylemsizliği de eylemsizlik momentidir. Eylemsizlik momenti kavramı iki başlık altında incelenir. Alan eylemsizlik momenti ve kütlesel eylemsizlik momenti: Alan Eylemsizlik Momenti (Kesit/Polar Atalet Momenti): Rastgele seçilen bir koordinat sistemine göre bir cismin iki boyutu (yüzeyi) ele alınmış olsun. Bu yüzey, rastgele seçilen koordinat sisteminin bir eksenine dik olsun. Yüzeyin şekil değiştirmeme isteğinin yüzeyi içine alan eksenlere göre tanımlanmış haline alan eylemsizlik momenti denir. Cismin seçilen yüzeyine dik eksen z ekseni olsun. Yani incelenen düzlem x-y düzlemi üzerindedir. Bu şekliyle alan eylemsizlik momenti x eksenine ve y eksenine göre ayrı ayrı tanımlanabilir. Eylemsizliğin bulunması istenen yüzey homojen ve tek boyutlu ise ; iki boyutlu ise ; üç boyutlu ise kullanılır. Alan eylemsizlik momenti formülü, malzemelerin burulması ve eğilmesiyle ilgili hesaplamalarda kullanılır. Özet olarak, yüzey şeklini değiştirmeye çalışan kuvvete koyduğu tepkidir. Birimi metre4 dür. Yani yüzeyin ufak bir değişimine olan tepki çok fazla yansıyacaktır. Kütlesel Atalet Momenti: Hareketin çeşitli koordinat sistemlerinde( kartezyen koordinat sistemi, yarı kutupsal koordinat sistemi, doğal koordinat sistemi) vektörel olarak tanımlanmasıyla, yer vektörünün zamana göre iki kez türevi alınmasıyla ivmenin vektörel olarak büyüklüğü belirlenmiş olur. Bu ivmeye ait kütle eylemsizlik momenti oluşturur. Bu da formülasyonu ile gösterilmektedir. Kütlesel atalet momentini tanımlamak için hareketli cismin dinamik (hareketli) ve statik(durgun) hallerdeki durumlarına uygun olan, cisim üzerinden noktalar belirlenmelidir. Genel olarak statik cisimler tek noktaya indirgenir. Yani, durgun halde L uzunluğunda homojen bir silindirin ağırlık ve kütle merkezi olan tam ortasına indirgenir ve sanki cisim orada toplanmış gibi düşünülür. Fakat dönme veya salınım hareketi yaptığında bir noktaya göre tanımlamak bazı durumlarda dinamik özellikleri yansıtmayabilir. Bu nedenle, çubuğu iki noktaya ya da dönme veya salınım hızı arttıkça üç noktaya indirgenebilir. Hareketin karmaşıklığı arttıkça kütlenin indirgendiği nokta sayısı da arttırılabilir. Fakat dört noktadan fazlası problemin çözümünden sapmayı arttırır. kütleli noktasal bir cisim uzaklığındaki bir eksen etrafında dönerse bu cismin eylemsizlik momenti olarak tanımlanır. Eğer cisim çok sayıda parçacıktan oluşmuşsa her bir parçacığın si toplanarak cismin eylemsizlik momenti bulunur. Yani cisim sonsuz küçüklükteki kütlelerinden meydana geliyorsa bu cismin eylemsizlik momenti olur. Örneğin boyundaki kütleli düz bir çubuğun kütle merkezinden geçen eksene göre eylemsizlik momenti şöyle hesaplanır: boyundaki küçük bir parçanın kütlesi ise Eksen çubuğun kütle merkezinden geçtiği için integralin sınırları -L/2 ve L/2 olur. Bulduğumuz yi formülde yerine koyarsak ve sabit olduğundan integralin dışına çıkar, integrali çözersek bulunur. Paralel eksenler teoremi, kütle merkezinden geçen eksene göre eylemsizlik momenti bilinen bir cismin bu eksenden uzaklıktaki eksene göre eylemsizlik momentini bulmaya yarar. Bu teoreme göre Örneğin bir çubuğun ucuna göre eylemsizlik momenti paralel eksenler teoremi kullanılarak şu şekilde hesaplanır: Çubuğun kütle merkezine göre eylemsizlik momenti , çubuğun ucu, merkezden uzaklıkta. Denklemde bunları yerine koyarsak Bu sonuç bir çubuğu; merkezinin etrafında döndürmenin, ucunun etrafında döndürmeye göre daha kolay olduğunu gösterir. Kütleyle olan benzerliği Kütle, bir cismin öteleme hareketindeki eylemsizliğidir. Eylemsizlik momentiyse dönme hareketindeki eylemsizliktir. Bu ikisi arasındaki benzerlik hareket formüllerinde görülebilir. τ tork vektörü, τ torkun büyüklüğü r konum vektörü (başlangıcı dönme ekseni, bitişi kuvvetin uygulanma yeri), r konum vektörünün büyüklüğü ya da kuvvet kolu F kuvvet vektörü, F kuvvetin büyüklüğü × vektörel çarpım θ kuvvet vektörüyle kuvvet kolu arasındaki açı Torkun SI birimi newton metre dir. (N.m) Açısal momentum Tork, kuvvet, momentum, açısal momentum ve konum vektörleri arasındaki ilişkiler Tork, açısal momentumun zamanla değişim hızı olarak da tanımlanır. Eylemsizlik momenti ve açısal ivme Tork, eylemsizlik momenti ve açısal ivme arasında aşağıdaki bağıntı vardır. İş ve güç İş ile tork arasında aşağıdaki bağıntı vardır. Güç ve tork: ω, açısal hız Açısal ivme, açısal hızın birim zamandaki değişimidir. SI birim sistemindeki birimi: rad/s2 (radyan bölü saniye kare) dir ve genellikle Yunan harfi alfa () ile gösterilir. Açısal ivme, açısal hızın zamana göre birinci, açısal yerdeğiştirmenin zamana göre ikinci türevi olarak tanımlanır. ya da : açısal hız : teğetsel ivme : yarıçap