ÖNYARGI insan hayatıyla ilgili ön yargılar hata yaptırır.

https://twitter.com/kanaryamfenerli __/\/\____________/\/\_____________ KANARYAM █▓▒░▒▓█ FENERLİ ¯¯¯¯¯¯\/\/¯¯¯¯¯¯¯¯¯\/\/¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯ Ön yargı, Bir kimse veya bir şeyle ilgili olarak belirli şart, olay ve görüntülere dayanarak önceden edinilmiş olumlu veya olumsuz yargı, peşin yargı, peşin hüküm, peşin fikir genel ve özel kullanınımlarında bir taraf tutma biçimidir. Bir ideolojik fikri veya bakış açısını koşulsuz desteklemek anlamında kullanılır. Ön yargı, halk arasında genellikle bir kişinin kararlarının ağırlıklı bir şekilde tek taraflı olarak ortaya çıkmasında kullanılmaktadır. Gene halk arasında ön yargı, bir kişinin kararlarınınnesnel olmayıp öznel olduğunu ifade etmek için kullanılmaktadır. "Ön yargı" bir kişinin kararlarını alırken nesnel değerleri kullanmadığını iddia etmez. Kısaca kişinin yargılarını oluşturan değerler bütünlüğüne karşı bir söylem getirmektedir. Ön yargılı kişinin kullandığı (sayısından bağımsız) olguların diğer olgularla (kişinin kullanmadığı veya kabul etmediği) karşılaştırıldığında kişi tarafından atanan değerlerin doğru (kapsamı, içeriği anlamında) olmaması sonucunda ortaya çıkmaktadır. Einstein'ın ön yargıya ilişkin bir sözü bulunmaktadır: "İnsanların ön yargılarını parçalamak, bir atomu parçalamaktan daha zordur." insan hayatıyla ilgili ön yargılar hata yaptırır. Ön yargı, aslında iyi bir şeydir. bir kere yargılama sürecinin gerektirdiği anlama/kavrama aşamalarının zihinsel yorgunluğundan korur bizleri. aslında hiç bir şey bilmediğimiz gerçeği ile yüzleşmekten uzak tutar. üstelik, durum ve/yeva insanları kendi kafamıza göre algılama imkanı da verir bizlere; ilk tecrübelerimizi hayat boyu geçerli kılma şansı tanır, hayatı ciddi oranda kolaylaştırır. ne yazık ki hepimizin benliğine bir şekilde işlemiştir kendisi. inkar da etsek, nefret de etsek bir şekilde bir yerden mutlaka patlak verecektir. ayrıca (yanlış olmasın) einstein dediydi sanırım yok edilemeyen tek şey önyargıdırdiye. çok doğrudur. toplumsal ya da bireysel tercihler her zaman ön planda tutulduğundan farklı durum ve modellerle karşılaşıldığında hemen kişisel veya toplumsal tercihlerimize başvururuz. Ön yargı, secilmis cehalet olduguna gore elbette iyi bir seydir. ustune ustluk anlamak kavramak tartmak yargilamak beynimizi yoran fonksiyonlardir. hem tembellikten, cehaletten kime ne kotuluk gelmis?en guzel sistem otonom sinir sistemidir. Ön yargı, nın anlamını bilmeden ortaya atılan önermelerden biridir. deneyim iyidir, tedbir iyidir ve bunlar önyargıyı önyargı olmaktan uzaklaştıran dayanaklardır. oysa önyargı ise çoğu zaman yeterli / kuvvetli, bir dayanağı olmadan, yeteri kadar denenmemiş, sınanmamış kör inançlara sahip olmaktır. dile getirilen, getirilmiş önyargılar için geçerli önerme.önyargılar vardır, bunları dile getirirseniz insanlara onları değiştirme fırsatı verirsiniz. böylelikle de o önyargıların kırılmaları kolaylaşır. önyargıyı inkar etmeye kalkışırsanız ya da yok sayarsanız ise er ya da geç önyargılarınızın mahkumu olursunuz. klasik anlamda psikolojide şemaların gruplamaların gerekliliğinden öte bir nokta vardır burada. bu şemalar vardır. yok diye çabalamaktansa mevcut olan çoğunlukla da saçma olabilen önyargıyı dile getirmek önce kendi sesimizden duymak sonra da sınamak gereklidir. ha tabi bu bunca ikiyüzlü toplumlarda en ufak dürüstlük bile problem olduğu için önyargı kötüdür gibi daha da ikiyüzlü çıkarımlar ortaya çıkmıştır. halbuki önyargı zaten mevcuttur. şemalar zihnin işleyişi için gereklidir. önyargıların iyi olması ise dile getirilmeleri ile kırılmaları fırsatını sunabilmeleri ölçüsünde geçerlidir. bazen, önyargı kavramının, prensip sahibi olmak ya da hayata karşı belli bir duruşa, hayat, dünya hakkında belli düşüncelere sahip olmakla karıştırılmasından dolayı kötü anlama çekilen önerme. hayır, önyargı pek de iyi bir şey değildir; sizi yanıltabilir, bakışınızı kısır bırakabilir; haksızlık etmenize yol açabilir kimi zaman... amma ve lâkin, karşınıza çıkan her hâle, gördüğünüz her insana, girdiğiniz her yere de "dur, haksızlık etmeyeyim, bir bakayım, şans vereyim" diye yaklaşmak da akıl kârı ve de insanlık gereği değildir. bir yerden sonra iyimserlik, anlayışlılık zehirlenmesi yaşatıp, en iyi ihtimalle bulantı ve kusmaya, kötü ihtimalle başınıza iş açmaya ya da insandan, dünyadan soğutmaya kadar götürebilir. sizi siz olmaktan çıkarır; beğenilerinizi, inanışlarınızı şüpheli duruma düşürebilir tamamen önyargısız olmak. önyargılarınızı biraz da sizsinizdir. ve önyargısızlık bazen hiç yargısızlıktır... yazıktır. Ön yargı, sızlık nötrdür. sıfır noktasıdır, tarafsızlıktır. birisine baştan 10 puanla başlatmak değildir. iyimserlik ya da pollyannacılık oynamak değildir. tarafsız durmaktır. önyargı ise bunların aksidir; bir insanı 1 ya da 10 puanla başlatmaktır. zira "karşınıza çıkan her hâle, gördüğünüz her insana, girdiğiniz her yere de "dur, haksızlık etmeyeyim, bir bakayım, şans vereyim" diye yaklaşmak da bir önyargıdır. öğrenilmiş düşünce yerine öğretilmiş düşünceyi benimsemiş zayıf toplumların savunduğu inanç. dolayısıyla bu toplumdaki bireylerin karar mekanizmasını çalıştıran makine uzaktan kumandalıdır. ve bu kumanda, bazen ataerkil bir aile reisinin, bazen oyaerkil bir hükümet reisinin, bazen de çok uzaktaki güceerkil bir emperyalist devlet reisinin elinde olabilir. eğer bu zayıf toplumdaki zavallı bireylere bu makinenin kullanım kılavuzu dağıtılıp nasıl çalıştığının eğitimi verilmezse, kısa bir zaman sonra kumandaya bile gerek kalmaz ve bu acı durum toplumsal bir reflekse dönüşüverir. önyargıyla ilgili birkaç kategorize örnek vermem gerekirse buyurun: 1- eğitim önyargıları; a) ingilizce eğitim şart. b) dersane şart. c) 3 buçuk saatlik hayati bir sınav hart (şart değil evet hart), neyse... 2- hak hukuk önyargıları; a) büyükler genelde haklıdır. b) ağzı laf yapan genelde haklıdır. c) güçlü güçsüzden güçlüdür (e evet bunda bir şey yok), neyse... 3- ekonomik önyargılar; a) üretim yapma montaj yap. b) mallar ithal olsa da bol bol tüket. c) dolar al euro al (ama bir şey satma), neyse... 4- sağlık önyargıları; a) yabancı doktorlar süperdir. b) yabancı isimli hastaneler süperdir. c) psikologlar falan deli doktorudur bir işe yaramazlar, vesaire... 5- teknolojik önyargılar; a) paran varsa jip al. b) paran yoksa biriktir gene jip al. c) masraflarını falan siktiret, toplumsal tasarruf falan kimin umurunda (not: jip burada mecaz anlamda kullanılmıştır, jip yerine istenilen her lüx konulabilir.) A ► Antisemitizm (12 K, 27 M) H ► Hıristiyanlık karşıtlığı (1 K, 3 M) ► Homofobi (4 K, 22 M) M ► Milletlere karşı ırkçı duygular (5 K, 1 M) N ► Nefret suçları (3 K, 1 M) Ön yargı C Cinsiyetçilik Ayrımcılık, bir kişiye ya da gruba, belli özelliklerinden dolayı önyargılı davranmaya denir. Bu davranış, pozitif ya da negatif yönde olabilir. Ancak, ayrımcılık dendiğinde genellikle negatif anlam anlaşılır. Ayrımcılık bir siyasî, dinî tercihi benimseyenlere (dinî ayrımcılık) ya da bir ırka, cinsel yönelime, cinsiyete, yaşa karşı olabilir (bkz:ırkçılık; homofobi; bifobi; cinsiyet ayrımcılığı; transfobi; yaşçılık)